③ Những ngày năm mới
Năm mới tiếng Nhật gọi là Oshogatsu (お正月) còn ngày đầu tiên của năm mới được gọi là Gantan (元旦) nghĩa là “nguyên đán”. Người Nhật đón năm mới từ ngày 1 đến ngày 3 tháng 1. Hầu hết các cửa hàng và hoạt động kinh doanh sẽ đóng cửa vào 3 ngày đầu năm. Tuy nhiên gần đây, nhiều cửa hàng, siêu thị vẫn mở cửa vào các ngày năm mới.
Nhiều người chọn dậy sớm để ngắm bình minh của ngày đầu năm mới, gọi là Hatsu Hinode (初日の出) tại các địa điểm có cảnh đẹp nổi tiếng.
Vào buổi sáng ngày đầu năm, mọi người trong gia đình sẽ cùng ăn món ăn của năm mới Osechi Ryori (おせち料理). Những món ăn truyền thống mang ý nghĩa phúc lành được xếp gọn gàng đẹp mắt vào những khay sơn mài gồm 2, 3 tầng chồng lên nhau với ý nghĩa hạnh phúc và may mắn “chồng chất, nối tiếp”.
Các món ăn tiêu biểu trong set Osechi và ý nghĩa của từng món ăn bao gồm:
- Datemaki (伊達巻): trứng cuộn mang ý nghĩa về học vấn
- Kuri Kinton (栗きんとん): hạt dẻ và khoai lang nghiền mang ý nghĩa may mắn và thịnh vượng
- Tazukuri (田作り): cá cơm mang ý nghĩa cầu cho mùa màng bội thu
- Kuromame (黒豆): đậu đen ngọt mang ý nghĩa về sức khoẻ và sự siêng năng
- Kazunoko (数の子): trứng cá trích mang ý nghĩa gia đình thịnh vượng, con đàn cháu đống
- Namasu (紅白なます): salad củ cải cà rốt chua ngọt, màu trắng và đỏ là màu của sự chúc tụng
- Kikukakabu (菊花かぶ): củ cái muối tỉa hình hoa cúc, biểu tượng của niềm vui và sự thăng tiến.
- Renkon (れんこん): củ sen (muối chua ngọt hoặc ninh), tượng trưng cho sự đón chờ năm mới
- Gobou (ごぼう): rễ cây ngưu bàng (trộn sốt vừng), biểu tượng của sự may mắn và sức khoẻ
- Chikuzenni (筑前煮): thịt gà và rau củ ninh, tượng trưng cho may mắn
- Kamaboko (かまぼこ): chả cá Nhật, có màu trắng và hồng (đỏ), là màu của sự chúc tụng
- Ebi (えび): tôm, biểu tượng của sự trường thọ
- Kombumaki (こんぶまき): rong biển cuộn, biểu tượng của sự vui vẻ, hạnh phúc
Ngoài Osechi, người Nhật cũng ăn bánh nếp Mochi (餅), uống rượu ngọt Otoso (お屠蘇) và ăn canh Ozoni (お雑煮), một loại canh có mochi trong súp.
Sau bữa ăn năm mới, cả gia đình quây quần ngồi đọc thiệp mừng năm mới Nengajo (年賀状). Trẻ con được nhận tiền mừng buổi Otoshidama (お年玉) từ bố mẹ, họ hàng và người quen. Những trò chơi tiêu biểu trong năm mới gồm có cầu lông Nhật Hanetsuki (羽根つき), thả diều Takoage (凧揚げ) và đánh bài Karuta (かるた).
Trong ba ngày đầu năm mới, người Nhật cũng có phong tục lễ chùa đầu năm gọi là Hatsumode (初詣) để cầu nguyện cho một năm hạnh phúc và tốt lành. (Xem bài: “Hatsumode – Lễ chùa đầu năm ở Nhật“). Nhiều phụ nữ Nhật mặc kimono nhiều màu sắc đi lễ chùa đầu năm. Mọi người cũng mua bùa may mắn Omamori (お守り) tại các đền chùa để tránh điềm xui, tai nạn và bệnh tật. Người Nhật cũng có tục lệ rút quẻ Omikuji (おみくじ) để bói vận mệnh của mình trong năm mới.
Các tín đồ shopping thì chọn việc ghé thăm các cửa hàng vào những ngày đầu năm để mua túi may mắn Fukubukuro (福袋). Từ ngày 1/1, nhiều người Nhật đến xếp hàng từ sớm để mua túi may mắn tại các cửa hàng quần áo, mỹ phẩm, đồ ăn v.v Fukubukuro là các túi may mắn bên trong có những món đồ khác nhau trong cửa hàng. Các cửa hàng đều có nhiều túi tương đương với các giá tiền khác nhau. Điểm hấp dẫn của túi may mắn là bạn sẽ mua được các món đồ trong túi với giá rẻ hơn so với mua lẻ từng món. Tuy nhiên các túi may mắn đều được dán lại và bạn sẽ không biết chính xác những món đồ trong túi. Nếu may mắn, bạn sẽ nhận được các món đồ mình mong muốn và ngược lại.
④ Người Nhật làm gì vào năm mới?
Năm nay là một năm đặc biệt khi toàn thế giới đang phải đối mặt với dịch corona. Thời kỳ cuối năm cũng là thời điểm số ca nhiễm bệnh tăng trở lại ở mức kỉ lục tại Nhật. Theo một khảo sát của Walkerplus, một website nổi tiếng chuyên giới thiệu các sự kiện và điểm vui chơi giải trí ở Nhật thì đến 88% trong số 2066 người được khảo sát nói rằng họ sẽ chỉ ở nhà vào ngày nghỉ năm mới. 11% số người khác nói rằng họ sẽ đón năm mới tại nhà người thân, họ hàng. Còn lại chỉ có rất ít người (dưới 5%) dự định ra ngoài hay đi du lịch.
Còn các bạn thì sao, năm nay các bạn sẽ làm gì vào năm mới?
Xin vui lòng không đăng lại nội dung trên trang này nếu không được phép của chúng tôi.
